Jak zatrzymać połączenia spamowe

Zacznijmy od złych wiadomości: jestem z Urzędu Skarbowego i jesteś nam winien pieniądze za podatki, które możesz zapłacić kartami upominkowymi iTunes. Ale dobra wiadomość jest taka, że wygrałeś bilety na rejs. Gratulacje!

Jeśli masz numer telefonu w USA, prawdopodobnie odebrałeś już takie połączenia. Ale skąd one pochodzą? Jakie są przepisy prawne, które próbują im przeciwdziałać, i co można z nimi zrobić w międzyczasie?

Co to są połączenia spamowe i skąd się biorą?

Kiedy mówi się o spamie, zwykle ma się na myśli cztery rodzaje połączeń:

• Telemarketing: Połączenia te są wykonywane przez żywą osobę, która próbuje sprzedać Ci coś z legalnie zarejestrowanej firmy. Takie połączenia są irytujące, ale na ogół nie stanowią oszustwa.
• Legalne robocalls: Robocall w ramach legalnej usługi to automatyczne połączenia dotyczące powiadomień, usług, a czasem rachunków. Robocall nie jest z natury spamem. Każdy otrzymuje legalne robocall’e od gabinetów lekarskich potwierdzających wizyty, kampanii politycznych zabiegających o głosy, firm windykacyjnych starających się o pieniądze, organizacji charytatywnych kontaktujących się z poprzednimi darczyńcami czy szkół ogłaszających komunikaty.
• Nielegalne robocalls: Nielegalne robocall’e obejmują wiele nagranych wcześniej wiadomości, na otrzymywanie których użytkownik nie wyraził zgody. Do tej kategorii zaliczają się takie telefony, jak podejrzana rozmowa dotycząca autogwarancji, oszustwa związane z kredytami studenckimi czy telefon, który rozchodził się w czasie wyborów prezydenckich i namawiał do niegłosowania (do przeczytania artykułu wymagana jest subskrypcja). W niektórych przypadkach, takich jak telefon z autogwarancją, użytkownik jest proszony o naciśnięcie przycisku w celu połączenia się z żywą osobą, która następnie próbuje go oszukać.
• Oszustwa: Jeśli dzwoni żywa osoba i próbuje w jakiś sposób oszukać klienta, mamy do czynienia z oszustwem. Do tej kategorii zalicza się wszystko, od wspomnianego już oszustwa związanego z gwarancją na samochód po oszustwa związane z porwaniem. Istnieje tak wiele odmian oszustw typu „robocall”, że Federalna Komisja Łączności prowadzi słownik różnych ich odmian.

Tego rodzaju nieznane połączenia są znane od dziesięcioleci, ale ich popularność wzrosła z biegiem lat ze względu na prostotę technologii, która się za nimi kryje. Dzięki technologii VoIP (Voice over Internet Protocol) jeden komputer może wykonywać tysiące połączeń na godzinę. Spofing ID rozmówcy – gdy osoba dzwoniąca pokazuje się na wyświetlaczu telefonu z prawdziwym numerem lub, w niektórych przypadkach, z Twoim numerem – również stał się łatwiejszy, co umożliwia dzwoniącym obejście list blokujących określone numery.

Według skarg złożonych do Federalnej Komisji Handlu w okresie od grudnia 2019 r. do grudnia 2020 r., ludzie złożyli ponad 4 miliony skarg w ramach programu Do Not Call, przy czym około 71% stanowiły robocall’e, a 22% – dzwoniący na żywo. Oszuści (termin zbiorczy, który obejmuje oszustwa IRS, oszustwa związane z nianią i oszustwa związane z ubezpieczeniem społecznym) stanowili w tym okresie kategorię numer jeden wśród skarg do FTC, a następnie oszustwa gwarancyjne, oszustwa związane z długami, oszustwa medyczne i oszustwa związane z pomocą techniczną. W FCC, która prowadzi inny rejestr skarg konsumenckich, oszustwo związane z odnowieniem gwarancji na samochód było najczęstszą skargą w 2020 roku.

Oczywiście dane te dotyczą tylko skarg, które ludzie złożyli do FKH lub FCC. Na przykład firma YouMail, zajmująca się ochroną przed wyłudzaniem telefonów, oszacowała, że tylko w lutym 2021 roku jej abonenci otrzymali 4,6 miliarda połączeń, podczas gdy podobna firma Robokiller oszacowała, że w tym samym miesiącu wykonano ich prawie 5,7 miliarda. Oznacza to, że wiele osób otrzymuje około 15-20 połączeń miesięcznie.

Wiele z tych oszustw przebiega według logicznego schematu. Na przykład, istnieje prawdopodobieństwo, że w sezonie składania wniosków podatkowych pojawi się więcej oszustw IRS, a w 2020 r. powszechne stały się oszustwa polegające na fałszywych testach na obecność koronawirusa. Oszustwa związane z udzielaniem pomocy pojawiają się po katastrofach w Stanach Zjednoczonych, jak miało to miejsce podczas pożarów w Kalifornii w 2020 roku, kiedy to mieszkańcy otrzymywali telefony od oszustów podszywających się pod Federalną Agencję Zarządzania Kryzysowego.

W większości oszustw proces przebiega podobnie, nawet w różnych wariantach. Najpierw osoba dzwoniąca oszukuje użytkownika, zwykle przekonując go, że coś jest nie tak i że może pomóc w rozwiązaniu problemu. Po złapaniu Cię na haczyk drugi oszust może przejąć rozmowę telefoniczną, a następnie wykorzystać działania pierwszego rozmówcy, aby wyłudzić od Ciebie pieniądze. Może nawet zastosować sztuczki związane z kradzieżą tożsamości, takie jak prowadzenie poszukiwań w sieci za pośrednictwem portali społecznościowych lub stron służących do wyszukiwania osób, aby zweryfikować podstawowe fakty na temat danej osoby i zdobyć jej zaufanie. Korzystając z tych informacji, mogą podać nazwę usług, w których masz konto, np. zakładu użyteczności publicznej lub banku. Mogą też posłużyć się ogólnikami, takimi jak fakt posiadania przez użytkownika komputera z systemem Windows lub konta Apple.

Po zdobyciu Twojego zaufania, oszust przechodzi do wyłudzania od Ciebie pieniędzy. Może próbować dokonać bezpośredniego przelewu bankowego, podstępnie nakłaniając Cię do ujawnienia danych logowania do banku przez telefon lub udostępniając ekran komputera, może też nakłonić Cię do wysłania pieniędzy za pośrednictwem aplikacji do płatności mobilnych, a nawet może próbować przekonać Cię do pojechania do sklepu (pozostając cały czas pod telefonem) w celu zakupu kart upominkowych, które oszust może następnie zamienić na gotówkę.

Oszustwa robocallowe mogą wydawać się źle zaprojektowane i łatwe do rozpoznania jako fałszywe, ale utrzymują się, ponieważ czasami działają. Oszustwa przybierają najróżniejsze formy, ale warto przyjrzeć się niektórym konkretnym oszustwom – takim jak to powszechne oszustwo antywirusowe oraz historia kobiety, której skradziono 340 000 dolarów w wyniku oszustwa związanego z ubezpieczeniem społecznym – aby zrozumieć, w jaki sposób łapią one ofiary. Przeczytaj również o tym, jak działają oszustwa polegające na śledzeniu kontaktów.

Dlaczego otrzymujesz spam?

Telefony będące spamem nie są osobiste. W każdym razie nie do końca. Przedstawiciele FCC i FTC powiedzieli nam, że oszuści typu robocall mogą dzwonić na numery losowo lub wybierając kolejno numery według numeru kierunkowego. Istnieje również rynek dla oszustów, którzy dzwonią, aby sprawdzić, czy ktoś odbierze, a następnie sprzedają tę listę innym oszustom. To samo dotyczy wiadomości tekstowych, w przypadku których mogą oni sprawdzać, czy użytkownik kliknie link lub odpowie na wiadomość, próbując zrezygnować z usługi.

Oszuści, jako pozbawieni skrupułów, mogą również (teoretycznie) kupić listę numerów telefonów z legalnego źródła dla swoich nielegalnych potrzeb. Kiedy ludzie stojący za podcastem Reply All zbadali możliwość zbierania i udostępniania przez aplikacje mobilne numerów telefonów wraz z lokalizacją, nie znaleźli niczego pewnego. Nie ma jednak zbyt dużego nadzoru nad tym, w jaki sposób firmy sprzedają i udostępniają dane po ich zebraniu. Firma First Orion, zajmująca się ochroną przed oszustwami, przeanalizowała ponad 40 miliardów połączeń i stwierdziła, że oszuści wykorzystują obecnie informacje pochodzące z naruszeń danych do bardziej ukierunkowanych oszustw, ale większość robocallów jest prawdopodobnie nadal przypadkowa.

Czy nie ma na to przepisów prawnych?

Ustawy mające na celu ograniczenie nielegalnych robocall’ów sięgają czasów Ustawy o ochronie konsumentów usług telefonicznych z 1991 r., a ostatnio pojawiły się w zeszłym roku w postaci Ustawy o egzekwowaniu prawa karnego i odstraszaniu za nadużycia telefoniczne (Telephone Robocall Abuse Criminal Enforcement and Deterrence Act). Ustawa TRACED zwiększyła wysokość grzywny dla spamerów z 1500 do 10 000 USD za połączenie, a co ważniejsze, wymaga od firm telefonicznych udoskonalenia technologii uwierzytelniania połączeń, aby wyeliminować oszustów, zanim jeszcze zadzwoni telefon. Jednym z sygnałów, że FCC dąży do ograniczenia działalności robocallerów, była nałożona w marcu 2021 r. przez agencję grzywna w wysokości 225 mln USD na dwóch telemarketerów z Teksasu. Jednak nawet przy zwiększonym egzekwowaniu prawa w USA, takie działania nie powstrzymają połączeń pochodzących z zagranicy, gdzie egzekwowanie prawa jest utrudnione (do przeczytania artykułu wymagana jest subskrypcja).

Co można zrobić z połączeniami będącymi spamem

Istnieje kilka bezpłatnych opcji blokowania, wyciszania lub przynajmniej ostrzegania o połączeniach przychodzących.

Zapisz się na listę „Nie dzwoń” (Do Not Call)

Pierwszym krokiem do ograniczenia spamu jest dodanie swojego numeru do Krajowego Rejestru Nie Dzwonić (National Do Not Call Registry) prowadzonego przez FTC, co przynajmniej ograniczy liczbę firm dzwoniących do Ciebie. Nie powstrzyma to każdego oszustwa, ani wszystkich legalnych robocallów, ale stanowi jedną z barier obronnych.

Pobierz bezpłatną aplikację swojego operatora blokującą spam

Dzięki ustawie TRACED operatorzy mogą blokować spam w tle, bez konieczności podejmowania jakichkolwiek działań przez użytkownika, ale wszyscy oni oferują również aplikacje zapewniające dodatkowe funkcje.

Zainstalowanie aplikacji stworzonej przez operatora telefonicznego może rzekomo spowolnić połączenia spamowe, ale prawie niemożliwe jest określenie skuteczności takich aplikacji. Z naszego doświadczenia wynika, że czasami działają, ale nie są w stanie blokować lub oznaczać połączeń spamowych przez cały czas. Przejrzeliśmy recenzje zarówno w Apple App Store, jak i Google Play Store, i wygląda na to, że większość osób ma podobne doświadczenia. Niektórzy recenzenci donoszą również, że aplikacje blokowały legalne połączenia, dlatego pamiętaj, aby sprawdzać dzienniki połączeń lub pocztę głosową, jeśli spodziewasz się ważnego połączenia, lub wyłączyć blokowanie spamu, jeśli wiesz, że połączenie ma nadejść.

Automatyczna blokada połączeń spamowych jest zazwyczaj bezpłatna. Jednak każdy operator próbuje namówić nas na plany, których większość ludzi nie potrzebuje.

Czy aplikacje innych firm są pomocne?

Wyszukaj hasło „spam call blocker” w Apple App Store lub Google Play Store, a znajdziesz dziesiątki opcji aplikacji blokujących połączenia od innych firm. Większość z nich wymaga płatnej subskrypcji, a niektóre aplikacje blokujące połączenia wydają się gromadzić i udostępniać wiele danych o połączeniach. To, a także fakt, że nie da się sprawdzić, czy te aplikacje działają, oznacza, że nie możemy polecić żadnej aplikacji innej firmy poza wspomnianymi powyżej aplikacjami przeznaczonymi dla operatorów.

Opcja nuklearna: Zablokuj każde połączenie od osoby spoza listy kontaktów

Większość smartfonów oferuje możliwość blokowania połączeń z numerów, których nie ma na liście kontaktów. Na papierze brzmi to świetnie, ale jeśli, powiedzmy, gabinet lekarski zadzwoni z innej linii, oddzwoni ktoś z rozmowy o pracę lub automatyczna wiadomość o wizycie u lekarza będzie próbowała nawiązać kontakt, możesz mieć pecha. Na szczęście połączenia są widoczne w rejestrze połączeń telefonu i można uzyskać dostęp do poczty głosowej pozostawionej przez dzwoniącego, ale to Ty musisz sprawdzać te rzeczy, ponieważ nie otrzymujesz powiadomień. Jeśli takie rozwiązanie Ci odpowiada, oto jak je skonfigurować:

• Android: Otwórz aplikację Telefon, a następnie stuknij ikonę z trzema kropkami w prawym górnym rogu > Ustawienia > Zablokowane numery. Włącz opcję Blokuj połączenia od niezidentyfikowanych rozmówców. (Posiadacze Google Pixel mają też dostęp do Ekranu połączeń, który może automatycznie odrzucać niektóre robocalls).
• iPhone: Otwórz Ustawienia > Telefon, a następnie przewiń do opcji Wyciszanie nieznanych rozmówców.

Możesz też blokować poszczególne numery. Takie podejście jest przydatne, jeśli ten sam numer ciągle Cię spamuje:

• Android: Otwórz aplikację Telefon, przejdź do karty Historia ostatnich połączeń, stuknij numer, który chcesz zablokować, a następnie stuknij opcję Blokuj/raportuj spam.
• iPhone: Otwórz aplikację Telefon, stuknij pozycję Ostatnie, stuknij ikonę Info przy numerze, który chcesz zablokować, a następnie wybierz opcję Zablokuj tego rozmówcę.

Zarejestruj się w bezpłatnej usłudze blokowania połączeń swojego operatora telefonicznego, aby blokować połączenia na telefon stacjonarny

Pierwszym krokiem, jaki należy podjąć w przypadku większości telefonów stacjonarnych, jest włączenie funkcji Anonimowego Odrzucania Połączeń. Wielu operatorów telefonii stacjonarnej pozwala na uniwersalne blokowanie każdego dzwoniącego, który ukrywa swój numer przed identyfikatorem dzwoniącego, naciskając *77 na telefonie. Przed ustawieniem tej funkcji należy sprawdzić, czy jest ona bezpłatna (usługa jest bezpłatna w każdej większej firmie telefonicznej, którą sprawdziliśmy, ale firmy regionalne mogą się różnić).

Firmy CenturyLink, Frontier, Verizon i Xfinity (a także wielu operatorów regionalnych) oferują dodatkowe blokowanie połączeń za pośrednictwem bezpłatnej (w przypadku telefonów stacjonarnych) usługi firmy zewnętrznej – Nomorobo. Aby zarejestrować się w Nomorobo, należy podać swój numer telefonu i nazwę operatora, a następnie postępować zgodnie ze wskazówkami podanymi na stronie Nomorobo dla danego operatora. Usługa ma jednak fatalne opinie w serwisie Trustpilot, więc może się różnić.

Co robić, jeśli zostałeś oszukany?

Jeśli zostałeś oszukany, FTC radzi, co robić dalej. Nie ma wielu sposobów na odzyskanie pieniędzy, ale czasami można zrezygnować z płatności. Jeśli dałeś oszustowi dostęp do konta, powinieneś zmienić hasło (i używać menedżera haseł, aby wszystkie twoje hasła internetowe były różne).

Miejmy nadzieję, że w miarę jak firmy telefoniczne będą dostosowywać się do przepisów i wprowadzać niezbędne funkcje, w przyszłości zmniejszy się liczba połączeń spamowych. Jest jednak równie prawdopodobne, że spamerzy po prostu znajdą nowe sposoby na przedostanie się przez te filtry. Połączenia spamowe prawdopodobnie nigdy nie znikną – będą się zmieniać i dostosowywać, być może znikną na jakiś czas, ale istnieje prawdopodobieństwo, że powrócą. Oszuści, tak jak życie, zawsze znajdą sposób.